Levensgevaarlijk glijgevaar op sneeuwresten in de Alpen

De temperaturen voelen eindelijk wat zomerser aan, het wandelseizoen is definitief begonnen na een koele lente. Maar ondanks de sneeuwarme winter liggen er nog sneeuwresten op sommige wandelpaden in de bergen. Het risico om te vallen op deze bevroren en vaak steile sneeuwvelden is groot, zoals al meerdere tragische ongevallen hebben aangetoond. De Oostenrijkse Alpenvereniging hamert dan ook op de juiste maatregelen waarmee bergwandelaars veilig deze sneeuwvelden kunnen oversteken.

Glijgevaar

Sneeuwvelden zijn verraderlijk en blijven moeiteloos liggen tot in juli. Als deze delen van het pad bedekken, staan wandelaars voor een obstakel. “Het is onbezonnen om zo’n sneeuwveld ‘even’ over te steken en dan weer verder te gaan. Dit leidt maar al te vaak tot ernstige ongevallen, zoals kortgeleden op de Kitzbüheler Horn,” waarschuwt Michael Larcher, hoofd van de bergsportafdeling van de Alpenvereniging. Na slechts een paar meter glijden over een 35 graden steile firnhelling worden snelheden bereikt die niet meer onder controle kunnen worden gehouden. Zelfs een minder steile helling is al voldoende voor kritieke situaties. “De sneeuwvelden zijn vaak hard opgevroren. Eenmaal aan het glijden, is het moeilijk om te remmen op deze ijzige oppervlakken. Zelfs als ze op het eerste gezicht niet zo steil lijken,” legt Larcher uit.

Hoe kan het risico op vallen worden verminderd?

Als een wandelpad een steil sneeuwveld kruist, kan dat een goede reden zijn om een bergtocht af te breken. Als het sneeuwoppervlak extreem hard is, de helling steil is of er geen uitgesleten spoor is, zouden de alarmbellen al moeten rinkelen. Als de wandeling wordt voortgezet en er geen omweg mogelijk is, zijn er enkele veiligheidsaanbevelingen om in gedachten te houden. “Om een stap te kunnen zetten in een sneeuwveld, moet minstens de bovenste tien centimeter van de sneeuwlaag zijn ontdooid,” adviseert bergsportexpert Larcher en voegt eraan toe: “Goede bergschoenen zijn absoluut noodzakelijk.” Een rechte lichaamshouding is ook aan te raden met licht gebogen heupen naar binnen en het zwaartepunt van het lichaam boven de schoen aan de dalzijde. Wandelstokken helpen bij het behouden van het evenwicht, maar kunnen niet voorkomen dat men wegglijdt. Daarom raadt Michael Larcher zogenaamde sneeuwspikes aan: “Deze kunnen als sneeuwkettingen over elke wandelschoen worden getrokken. Ze zijn ideaal voor het veilig oversteken van sneeuwvelden. Spikes zijn licht van gewicht en dus gemakkelijk mee te nemen op bergtochten.” In steiler terrein is het gebruik van stijgijzers en een pickel altijd aan te raden.

Wat doe je als je bent uitgegleden?

Op sneeuwvelden met risico op glijden is het raadzaam om volledig gekleed te zijn en handschoenen te dragen. Als men uitglijdt op een oud sneeuwveld, is het onmiddellijke doel om de val op welke manier dan ook te stoppen. Michael Larcher adviseert: “Als je uitglijdt, is het belangrijk om je meteen op je buik te draaien en te remmen met je armen en benen in een opdrukhouding.” Deze maatregel kan levens redden voordat de glijdsnelheid steeds verder toeneemt en oncontroleerbaar wordt. Deze remtechnieken kun je leren bij alpiene-cursussen.

Grondige planning

De omstandigheden op de berghellingen variëren ook afhankelijk van hun oriëntatie. Daarom adviseert de Oostenrijkse Alpenvereniging wandelaars om zich voor elke tocht goed te informeren over de actuele omstandigheden. Lokale webcams en gespecialiseerde tourplanning-apps zoals alpenvereinaktiv.com, die sinds dit seizoen een digitale sneeuwdieptekaart aanbiedt, bieden een dagelijks overzicht van de sneeuwcondities op de geplande tour. Bij uitstapjes met kinderen is extra voorzichtigheid geboden: Alleen sneeuwvelden waar geen (smeltwater)rivier onder loopt en met matige hellingen en zachte uitlopers zonder stenen zijn geschikte speelplekken.