Wat is een klettersteig of via ferrata?

Klettersteigs of via ferrata’s zijn razend populair in de Alpen. Deze ‘ijzeren wegen’, ooit bedacht door het leger om soldaten veilig naar Dolomietentoppen te brengen, zijn tegenwoordig een leuke outdooractiviteit. Wil je weten wat een klettersteig precies is, hoe je jezelf kunt zekeren en waar je op moet letten? Lees dan snel verder.

Wat is een klettersteig?

De gemene deler van alle klettersteigs is een staalkabel waarmee je aan de rotswand beveiligd bent. Deze staalkabel is om de zoveel meter aan de rots bevestigd. Hierdoor kan je nooit een te lange val maken. Het verschil tussen klettersteigs is de hoeveelheid extra hulpmiddelen op de wand. Zo zijn er klettersteigs waar je bijna alleen maar de rots gebruikt, en er zijn klettersteigs waar je eigenlijk alleen maar op stalen pinnen en treden klimt. Zeker in moderne klettersteigs vind je ook steeds vaker spectaculaire touwbruggen.

Door de toegankelijke aard van klettersteigs maken deze ijzeren wegen het mogelijk dat je als weinig ervaren bergsporter in indrukwekkend terrein kan zijn. Klettersteigs staan garant voor mooie avonturen en een leuke sportieve bezigheid maar je moet je - zoals bij alle bergsporten - aan een aantal basisregels houden om het veilig te houden.

Hou je een klettersteigkabel wel of niet vast?

Over het gebruik van de kabel bij het klettersteigen zijn de meningen (en gebruiken) verdeeld. In Frankrijk en Italië is de ethiek dat je de kabel alleen gebruikt als zekering en niet om vast te houden. In de Duitstalige landen is het normaal om de kabel wel te gebruiken. Laat een ding duidelijk zijn: het gaat om ethiek, dus je kunt en mag het helemaal zelf weten. Qua veiligheid maakt het niets uit!

Wat is een klettersteigset en waarom is dit zo belangrijk?

Om veilig over een klettersteig te kunnen klimmen heb je een klettersteigset nodig. Zo’n set bestaat uit twee touwen of slinges (een soort band) met allebei een karabiner erop. Deze karabiners klik je aan de staalkabel waarlangs je klimt. Deze touwen en slinges zijn verbonden met een speciale shock-absorber. Deze zorgt ervoor dat bij een eventuele val de kracht op je lichaam en materiaal niet te groot wordt. Deze klettersteigset zet je aan je gordel vast met een ankersteek.

Gebruik klettersteigset is van levensbelang!

Het is heel belangrijk om een speciale klettersteigset te gebruiken en niet zomaar twee slinges of twee losse touwen. Zonder shock-absorber is de kans namelijk aanwezig op materiaalfalen of levensgevaarlijke verwondingen. Let op, moderne klettersteigsets werken alleen goed bij personen tussen de 40 en 120 kilo. Dit maakt het klettersteigen met kinderen een ingewikkeld verhaal.

Bij een klettersteig is het belangrijk om niet te vallen

In tegenstelling tot bijvoorbeeld rotsklimmen (waar vallen erbij hoort) is het bij klettersteigen niet de bedoeling dat je op de grens van je kunnen klimt. Vallen in een klettersteig is niet aan te raden. De vele ijzeren pinnen en de soms lange valafstand maken elke val potentieel zeer gevaarlijk. Zie een klettersteigset daarom als een veiligheidsmiddel ‘in het geval dat’, vergelijkbaar met bijvoorbeeld een fietshelm op de racefiets of een airbag in de auto. Als je wel op je eigen grens klimt, is het van belang dat iemand je zekert zoals ook rotsklimmers gezekerd worden. Dit geldt voor zowel beginnende klimmers als gevorderden in zeer moeilijke klettersteigs.

Hoe klim je een klettersteig?

Laten we beginnen met het veiligheidsaspoect: Het gebruik van een klettersteigset is in principe heel eenvoudig. Je klimt altijd met beide karabiners op de staalkabel. De openingsrichting van de karabiner maakt niet uit. Als je op een punt aankomt waar de kabel aan de rotswand vast zit klik je de karabiners één voor één om. Dit is heel belangrijk dat je dit een voor een doet, zodat je altijd aan een kabel vast blijft zitten.

Tip: Om jezelf te verplichten dit goed te doen: klik de karabiners altijd maar met één hand om. En gebruik nooit twee handen tegelijk.

Zorg dat je tijdens het klimmen voornamelijk op je benen staat en niet teveel kracht zet op je armen. Je beenspieren zijn namelijk veel sterker. Maak kleine stapjes en probeer ook goede tredes te vinden naast de metalen tredes. De rotsen zitten er vaak vol mee. Op het moment dat je om moet klikken is het verstandig om stevig te staan. Probeer een rustig maar steady tempo aan te houden. En vergeet vooral niet te genieten!

Welk materiaal heb je nodig voor een klettersteig?

• Klettersteigset: zoals hierboven uitgelegd.
• Bergsportgordel: je hebt een bergsportgordel nodig om je klettersteigset aan vast te maken.
• Bergsporthelm: naast een klettersteigset hoort een bergsporthelm ook bij het verplichte materiaal. Ten eerste om je bij een eventuele val te beschermen tegen hoofdletsel, maar ook om je tegen vallende stenen te beschermen.
• Stevige schoenen: je hoeft geen zware bergschoenen te gebruiken. Stevige lage wandelschoenen of goede sportschoenen zijn goed voor een klettersteig.
• Handschoenen: veel mensen vinden het fijn om stevige handschoenen te dragen bij het klimmen van een klettersteig om zich zo te beschermen tegen de staalkabels. Fietshandschoenen kunnen volstaan.
• Klein EHBO setje: in een ruige omgeving zoals bij een klettersteig zit een ongeluk in een klein hoekje, een paar pleisters en wat tape zijn altijd handig om mee te hebben.
• Eten en drinken: natuurlijk neem je eten en drinken mee.
• Telefoon: het is altijd nuttig om een opgeladen telefoon mee te hebben om eventueel de bergredding te kunnen bellen.
• Warme kleding: het weer kan snel omslaan in de bergen, en bij een ongeluk ligt onderkoeling altijd op de loer. pak daarom altijd een fleecejack of andere isolatiekleding mee.
• Zekermateriaal: bij moeilijke klettersteigs of als je met kinderen op pad gaat is het belangrijk om ook een bergsporttouw en zekermateriaal mee te nemen. Dan is het wel belangrijk om touwtechnieken te kennen.

Waarop letten bij het klimmen van een klettersteig?

• Weer: het is van groot belang dat je, voordat je een klettersteig ingaat, het weer checkt. Zeker onweer kan erg gevaarlijk zijn met alle staalkabels. Houd er rekening mee dat het weer snel kan omslaan en dat een klettersteig meer tijd kan kosten dan verwacht.
• Tijd: hou er zeker bij je eerste klettersteig (van het seizoen) rekening mee dat het wel eens langzamer kan gaan dan verwacht. Schat je tijden dus ruim in en begin met klettersteigen onder je niveau, qua moeilijkheidsgraad en lengte.
• Conditie: klimmen in de bergen is als je vanuit Nederland of België aankomt best vermoeiend en zwaar. Overschat je eigen kunnen niet. Zeker als je een lange klettersteig/via ferrata wilt gaan klimmen.
• Drukte: sommige klettersteigs hebben last van hun eigen succes, in deze klettersteigs kan het erg druk zijn. Inhalen is soms bijna onmogelijk. Speel hierop in door vroeg (aan te raden) of juist later (alleen als je zeker bent van je eigen snelheid) dan anderen op pad te gaan.

Moeilijkheidsgraad bij klettersteigen

In tegenstelling tot rotsklimmen of alpinisme is er geen uniforme moeilijkheidsgraad voor klettersteigs. Het verschil in moeilijkheidsgraad wil ook binnen de verschillende schalen nog flink wisselen. Het is dus lastig om klettersteigs in verschillende streken met elkaar te vergelijken. Begin daarom, als je in een nieuw gebied komt, altijd met een relatief eenvoudige klettersteig om aan de daar geldende moeilijkheidsgraad te wennen. Er zijn drie veel gebruikte gradaties die elkaar gedeeltelijk overlappen, de Oostenrijkse Schall schaal, de Hüstler schaal en de Franse schaal. In onderstaande tabel heb ik deze naast elkaar gezet.

Vanaf welke leeftijd kunnen kinderen een klettersteig doen?

Klettersteigs lijken ideaal om met kinderen een leuk avontuur te beleven, maar helaas zijn klettersteigs niet voor kinderen gemaakt. Ook zijn klettersteigsets niet berekend op het lichte gewicht van de kinderen. Lees hier vanaf welke leeftijd je met kinderen een klettersteig in kan.