Voor fanatieke bergsporters kan het een geweldige ervaring zijn om het avontuur en de schoonheid van de bergen te delen met hun kinderen. En hoezeer een bergwandeling met kinderen leuk en leerzaam is, het vereist wel enige planning en voorbereiding. Met twee jonge kinderen en als bergbewoner ben ik ondertussen door schade en schande wijs geworden. Daarom deel ik nu graag mijn tips, zodat zowel jij áls je kinderen veilig van de bergen kunnen genieten.
Bij het plannen van een wandeling met kinderen is het essentieel om routes te kiezen die geschikt zijn voor hun leeftijd en hun vaardigheidsniveau. Vermijd gevaarlijke en te lange wandelingen. Maar let op: zorg wél voor spannende en verrassende paden. Kinderen raken namelijk snel uitgekeken als een pad saai is. Kies voor thema-wandelingen, wandelingen langs beekjes en meertjes en juist ook voor paden waar een beetje (veilig) geklauterd moet worden. Dat vinden kinderen veel leuker dan een saai pad.
Hou er daarnaast rekening mee dat je niet alleen naar de afstand moet kijken, maar nog veel meer naar het te overbruggen hoogteverschil. Dit maakt wandelen in de bergen zwaar. Er is niet zomaar aan te geven hoeveel hoogtemeters kinderen kunnen maken. Maar, om je een idee te geven,het naar onderstaande lijstje geeft grofweg een idee. Sportieve en gemotiveerde kinderen kunnen meer en iets luiere of minder sportieve kinderen zullen aan de onderkant van deze hoogtemeters zitten.
Neem altijd de benodigde uitrusting mee voor jou en je kinderen. Dit omvat goede, maar niet al te zware, wandelschoenen, comfortabele kleding in lagen, petjes, zonnebrandcrème, regenjassen en voldoende water en snacks. Een kleine EHBO-kit is ook essentieel voor noodgevallen. Loop je door lang gras, trek dan lange kleding aan tegen teken! Zorg er ook voor dat de kinderen een beetje getraind zijn. Maak af en toe al een wandeling in Nederland en zorg dat de kinderen ook thuis voldoende beweging krijgen.
Laat je kinderen meedenken en betrek ze bij het planningsproces. Bespreek samen welke route jullie willen verkennen en laat ze hun eigen kleine rugzakje inpakken met enkele persoonlijke benodigdheden, zoals een kompas, een verrekijker of een notitieboekje. Dit vergroot hun betrokkenheid en enthousiasme voor de wandeling.
De bergen zijn rijk aan flora en fauna, en het is een geweldige kans om kinderen bewust te maken van de natuur en het milieu. Leer ze over de verschillende planten en dieren die ze kunnen tegenkomen. Vaak zijn er de mooiste verhalen te vertellen over de dieren en planten die in de bergen leven. Maar ook kun je in de bergen makkelijk vertellen over de waterkringloop of over hoe een voedselketen werkt. Kinderen vinden dit vaak geweldig om met eigen ogen te zien!
Laat kinderen kleine verantwoordelijkheden dragen tijdens de wandeling, zoals het navigeren met een kaart of kompas, het dragen van een kleine rugzak met snacks of het zoeken naar markeringen op de route. Dit helpt hen om zich betrokken te voelen en versterkt hun gevoel van eigenwaarde.
Met kinderen ga je nooit hetzelfde tempo halen dan als je met volwassenen loopt. Kinderen zijn meer van het intervallen dan van het steady doorlopen: ze gaan van rennen naar slenteren en omgekeerd. Dit is natuurlijk niet heel effectief, maar maak het geen probleem. Houd er in je planning dan ook rekening mee dat je geen hele lange tochten kunt maken. Ook hebben de kinderen de ene dag meer zin dan de andere. Zorg dat je altijd een plan B hebt, en dat je kinderen een doel geeft om naartoe te wandelen.
Ga een keer ‘s avonds wandelen om van een zonsondergang te genieten. Of klim juist voor dag en dauw naar een bergtop. Of ga een nachtje bivakkeren hoog in de bergen, of slaap een nachtje in een berghut. Ga op zoek naar ‘eeuwige sneeuw’ en wandel naar een gletsjer toe. Het zijn allemaal doelen die tot de verbeelding spreken van kinderen én die levenslange herinneringen maken. Iets anders wat ook erg goed kan helpen: vriendjes en vriendinnetjes. Als kinderen speelkameraadjes mee hebben dan gaat de tijd voor hen een stuk sneller. Met twee families, met kinderen op dezelfde leeftijd, op vakantie gaan heeft in de bergen best veel voordelen.
Veiligheid staat altijd voorop, vooral bij het wandelen in de bergen en zeker met kinderen. Leer ze om goed te lopen en om stil te staan als ze rondkijken of een foto willen maken. Gooi nooit met stenen in de bergen en erg belangrijk: wacht bij elke splitsing. Soms krijg ik de vraag of je kinderen met een touw moet zekeren op wandelpaden met steile afgronden, zoals bergsporters zeggen ‘aan touw’. Het antwoord is simpel, zolang je geen touwtechnieken onder de knie hebt: doe je kind dan nooit aan touw. Een touw geeft zonder goede kennis alleen een vals gevoel van veiligheid, en kan zelfs gevaarlijker zijn. Als je ongewild op een plek komt waar je een touw nodig hebt: dan heb je verkeerde keuzes gemaakt en keer dan om.
Kinderen tot een jaar of 7-8 kunnen hun energieniveau erg slecht inschatten. Het is dan ook aan jou als ouder om je kinderen goed in de gaten te houden. Als je kind eenmaal echt te moe is: rust uit. En zorg altijd dat je eten en drinken bij je hebt. Maar vooral: zorg ervoor dat je tochten plant die in het bereik van je kinderen liggen.
Last but not least, geniet van het moment en maak mooie herinneringen samen met je kinderen. Neem de tijd om te stoppen en van de natuur te genieten. Kijk naar kleine beestjes, naar planten en bloemen en probeer marmotten, gemzen of andere dieren te spotten. En speel in de natuur! Het is een beetje een flauwe ‘tegeltekst’ maar in dit geval erg waar: Het doel van de wandeling is niet de bestemming, maar vooral de reis zelf.
Houd de vakantie leuk! Wandelen is leuk, maar het zwembad op de camping is misschien nog wel leuker :-). Een klettersteig op zijn tijd is misschien ook de moeite waard, en wat te denken van die forelvisvijver in de buurt? Kortom: wandel niet elke dag en luister en kijk goed naar wat je kinderen willen. Afwisseling is vaak het sleutelwoord voor succes. Voor inspiratie voor activiteiten in verschillende bergregio’s kun je terecht op onze regiopagina’s!