Wat is de droogste regio van de Alpen?

Met het soms wisselvallige weer in de Alpen - zeker deze zomer - is het een legitieme vraag om te stellen als vakantieganger: waar kun je het beste naartoe voor een droge vakantie in de bergen? Oftewel, wat is de droogste regio in de Alpen?

Bergen als voedingsbodem voor buien

De zomerneerslag in de Alpen wordt vaak gedomineerd door plaatselijke onweersbuien. De bergen zijn een ideale voedingsbodem voor het ontstaan van buien doordat bergflanken in de loop van de dag opwarmen onder invloed van de zon. Deze lucht stijgt op, koelt daardoor af en er ontstaan buienwolken. Het zijn vaak felle, kortdurende buien waarna het vaak weer snel opklaart.

Een ander fenomeen is frontale neerslag die vanuit een kant tegen de Alpen botst. Doordat deze lucht aan een kant van de Alpen wordt gedwongen om op te stijgen kan het aan de zuid-, west-, noord- en (in mindere mate) oostkant van de Alpen langdurig regenen.

Inneralpiene ligging

Maar er zijn regio’s die zo diep in de Alpen liggen dat regenzone’s er slechts in afgezwakte vorm kunnen komen, waar de regen ook vandaan komt. De dalen zijn vanuit alle windrichtingen afgeschermd door bergketens. Hoe meer bergketens er voor zo’n vallei liggen, hoe sterker het afschermende effect van de bergkammen in de corresponderende windrichting is, en dus hoe minder neerslag er overblijft.

Terwijl dalen aan de rand van de Alpen soms slechts door één bergketen worden gescheiden van het vlakke Alpenvoorland, worden dalen nabij de Alpenhoofdkam voorafgegaan door meerdere hoge bergketens. Bij frontale neerslag zorgt elke afzonderlijke bergketen voor een verdere neerslagdemping. Inneralpiene valleien die haaks op de windrichting liggen krijgen hierdoor de minste neerslag.

Tot slot speelt de breedte van het dal een rol. Hoe breder het bergdal, hoe sterker de lucht aan de achterkant van de berg (lijzijde) daalt wat ervoor zorgt dat de neerslag nog verder afzwakt.

Vinschgau droogste Alpendal

Als je naar de kaart van de Alpen kijkt, zie je meteen waar de diep ingesneden dalen liggen die het verst van de Alpenrand liggen én dwars op de hoofdwindrichting georiënteerd zijn. Het meest afgeschermde dal van de Alpen is Vinschgau (Val Venosta) in het Italiaanse Zuid-Tirol. Dit dal ligt op slechts 500-900 meter hoogte terwijl de bergketens eromheen allemaal hoger zijn dan 3000 meter. Bovendien is het een breed dal én zijn de Alpen hier het breedst. Tussen het Gardameer en het Zuid-Duitse Füssen is deze afstand 235 kilometer. Dit alles zorgt ervoor dat er gemiddeld slechts 500 tot 600 millimeter neerslag valt in een jaar. Je ziet het terug in mediterrane vegetatie van dit dal.

Oostenrijk

Kijken we naar Oostenrijk, dan zijn het Oberinntal en het Ötztal de droogste plekken van Oostenrijk. In Prutz, vlakbij Serfaus-Fiss-Ladis, valt jaarlijks gemiddeld 684 millimeter (1991-2020). In Nauders en Umhausen (Ötztal) is het met 716 en 750 millimeter nauwelijks natter. Verderop is vooral de regio Lungau in het uiterste zuiden van het Salzburgerland droog (760 millimeter).

Zwitserland

In Zwitserland zijn het Rhônedal en het Engadin de droogste regio’s. Het droogste dorp van Zwitserland is Stalden-Ackersand in het Vispertal (Wallis), een zijdal van het Rhônedal vlakbij het beroemde Zermatt. Gemiddeld valt hier 543 millimeter neerslag in een jaar (1991-2020). Dit bergdorp is ingesloten door hoge drie- en vierduizenders.

Frankrijk

De droogste regio van Frankrijk is de Haute-Maurienne. De plaats Avrieux in de Savoie heeft de kleinste gemiddelde hoeveelheid neerslag over het hele jaar: 530 mm. Dit gebied wordt begrensd door hooggebergte dat het dorp beschermt tegen actieve weerfronten en dat de luchtmassa zeer plaatselijk uitdroogt. Ditzelfde type microklimaat is te vinden in bepaalde valleien in de zuidelijke Franse Alpen zoals de omgeving van Vars. In deze gebieden is het aantal neerslagdagen niet per se kleiner dan elders, maar de intensiteit van de neerslag is vaak lager.

Droogste dalen per Alpenland:

1. Vinschgau (Italië): 500-600 mm
2. Avrieux, Haute-Maurienne (Frankrijk): 530 mm
3. Stalden-Ackersand, Vispertal (Zwitserland): 543 mm
4. Prutz, Oberinntal (Oostenrijk): 684mm

Gebieden scherp afgebakend

Dat dit zo’n droge plekken zijn, wil niet zeggen dat dit voor een groot gebied eromheen ook geldt. Vaak vangen de omliggende (hoge) bergen al veel meer neerslag. Daarnaast kan er op dezelfde hoogte relatief dichtbij ook veel neerslag vallen. Zo ligt de natste regio van Oostenrijk slechts 50 kilometer verwijderd van de droogste plek. In Schoppernau (850m) valt gemiddeld ruim 1900 millimeter tegenover de eerdergenoemde 684 millimeter in Prutz op dezelfde hoogte.

Bronnen: MeteoSchweiz, Tameteo, GeoSphere