Gletsjermeer boven Tignes, een tikkende tijdbom?

Door de opwarming van de aarde smelten gletsjers in de Alpen (en andere gebergtes) razendsnel. Dit levert verschillende problemen en gevaren op. Gletsjermeren vormen een reëel gevaar voor Alpenvalleien. Boven Chamonix wordt bijvoorbeeld de Bossons gletsjer al extra in de gaten gehouden, waarbij het ontstane meer regelmatig wordt geleegd. Sinds juli dit jaar is er ook een kanaal gegraven bij de Grand Motte Gletsjer boven het skigebied van Tignes om water uit een glesjermeer te laten lopen, dit om de vallei onder de gletsjer te beschermen. De tijd van zomerskiën op deze gletjser vol met sneeuw is een ver verleden.

Gletsjermeren: tikkende tijdbommen

Gletsjermeren zijn levensgevaarlijk. Deze meren vullen zich met smeltwater en kunnen, als ze eenmaal door de ijs- of steendam heenbreken enorme verwoestende lawines veroorzaken. In 1892 bijvoorbeeld verwoestte 80.000 m3 water wat zich onder de Franse Tête Rousse-gletsjer had opgehoopt het gehucht Bionnay en kwam naar beneden tot aan de thermale baden van Fayet, met 175 doden tot gevolg. Maar er zijn vele andere voorbeelden van dit soort dodelijke lawines. Het meest dramatische voorbeeld is de lawine boven Yungay in Peru in 1970. Nadat er een enorme hoeveelheid ijs, vanwege een aardbeving, van de Huascarán berg af was gevallen overstroomden verschillende gletsjermeren en braken de natuurlijke dammen door wat een puinlawine veroorzaakte van zo’n 50-100 000 000 m3 ijs modder en rots. Deze monsterlawine veegde het dorpje Yungay van de kaart. Er kwamen maar liefst 22.000 mensen om.

Meer dan 100.000 m3 aan water onder de Grand Motte

La Grande Motte wordt vanwege het grote gevaar door wetenschappers in de gaten gehouden. De gemeente heeft na waarnemingen waarbij het waterpeil snel steeg ervoor gekozen om afgelopen 11 juli een kanaal te graven om het meer gecontroleerd te laten afvloeien. Vooral de hete zomer van 2022 heeft ervoor gezorgd dat het sneller in omvang toenam. Het volume werd op meer dan 100.000m3 geschat. Het idee is om eind augustus minder dan 40.000m3 water in het gletsjermeer te hebben. Het meer heeft zich gevormd op de plek waar tot 2022 de Rosolin-skilift stond.

Oplossing lange termijn

Als het waterpeil laag genoeg is, moet er een oplossing voor de lange termijn worden gevonden. Men wil een kanaal graven van ongeveer 6 meter diep door de rotsbodem die onder de gletsjer vandaan is gekomen, zodat het meer veilig kan blijven leegstromen. Gelukkig gaat het om een vrij zacht gesteente.

Wereldwijd meer dan 15 miljoen mensen in gevaar

Volgens een studie van de universiteit van Newcastle, gepubliceerd in februari 2023 in Nature Communications, zouden de doorbraken van gletsjermeren 15 miljoen mensen op aarde kunnen bedreigen. Volgens de studie is het aantal gletsjermeren sinds 1990 met ongeveer 53% toegenomen. Het onderzoeksteam onderzocht 1.089 gletsjermeren over de hele wereld. Momenteel wonen 90 miljoen mensen in de buurt van een van deze meren, waarvan 15 miljoen op minder dan 50 km afstand (voornamelijk in India, Pakistan, China en Peru).